17.0 ℃
Bij de politie kwamen in de eerste zes maanden van dit jaar bijna 8.000 meldingen van zedenmisdrijven binnen, dat zijn er ruim 1.100 (+17 procent) meer dan in het eerste half jaar van 2024. Het aantal aangiftes dat uit zulke meldingen voortvloeit, nam nog sterker toe: dat steeg met 27 procent: van bijna 1.600 in de eerste zes maanden van 2024 tot ruim 2.000 in dezelfde periode dit jaar.
Bereid
Of daadwerkelijk sprake is van een toename van het aantal zedenmisdrijven is lastig te zeggen, zegt zedenexpert Lidewijde van Lier. ‘Wij weten alleen hoeveel mensen zich bij ons melden, niet hoeveel mensen slachtoffer worden van een seksueel misdrijf. Het lijkt er in elk geval op dat mensen sneller bereid zijn om hulp te zoeken en de stap naar de politie zetten’, zegt zij. ‘Dat is mogelijk een gevolg van de toegenomen aandacht voor het onderwerp en het maatschappelijk debat dat erover is ontstaan.’
Ook de invoering van de Wet Seksuele Misdrijven, per 1 juli 2024, ziet Van Lier als een mogelijke oorzaak. ‘Vóór de invoering van de wet was de dader pas strafbaar als hij dwang gebruikte, bijvoorbeeld geweld. Sinds 1 juli 2024 is er sneller sprake van strafbaarheid, namelijk als er duidelijke signalen zijn dat iemand geen seks wil, maar de ander toch doorzet’, legt Van Lier uit. ‘Dwang is geen vereiste meer voor strafbaarheid.’
Na de invoering van de wet zag de politie direct een forse stijging in het aantal meldingen en aangiftes. Die lijkt dit jaar door te zetten.
Bekenden
Over de recente, ernstige zedendelicten in ons land zegt Van Lier: ‘Bij veruit de meeste misdrijven kennen slachtoffer en dader elkaar. Daarnaast is er een categorie zaken waarbij er wel sprake is van enig contact voorafgaand aan het misdrijf, bijvoorbeeld via een datingsite. Incidenten waarbij slachtoffer en dader echt volslagen onbekenden van elkaar zijn en waarbij iemand vanuit het niets wordt aangevallen, komen het minst voor.’
Het aandeel online zaken neemt nog altijd toe. Naar schatting één op de vijf zaken heeft een online component. Zo kunnen slachtoffer en dader elkaar online ontmoeten of is sprake van misbruik op afstand. Bij online zaken is in veel gevallen sprake van meerdere slachtoffers, soms zelfs vele tientallen.
Erkenning
Van Lier noemt het positief dat meer mensen zich bij de politie melden: ‘Melden is altijd goed. Mensen weten vaak niet of wat hen is overkomen strafbaar is. Wij weten dat wel. Zeker na de invoering van de nieuw wet is er meer strafbaar en kunnen wij dus beter helpen. Bovendien biedt het slachtoffers erkenning: wat hen is overkomen, is écht niet oké. En zelfs al blijkt iets niet strafbaar, dan kunnen we mensen altijd doorverwijzen zodat we hulp krijgen bij het verwerken van een nare ervaring.’
Druk
Door het toegenomen aantal meldingen en aangiftes neemt de toch al hoge druk op de zedenteams in ons land verder toe. ‘Politiemensen bij de zedenteams ervaren die druk dagelijks’, stelt Van Lier. ‘We beoordelen elke melding en aangifte zorgvuldig, maar ontkomen er niet aan om te prioriteren en keuzes te maken’.
Voor de politie staat de wens van het slachtoffer centraal, zegt Van Lier: ’ We luisteren goed, zodat we goed begrijpen waar het slachtoffer behoefte aan heeft. Soms is dat een aangifte opnemen en soms is iemand meer gebaat bij bijvoorbeeld herstelbemiddeling.’
Vervolging
’Soms lukt het niet om na een aangifte voldoende bewijs te vinden’, zegt Van Lier ‘Het is dan zaak slachtoffers daar juist en snel over te informeren. En hen duidelijk te maken dat er meer opties zijn, andere instanties waar zij hun verhaal kunnen doen en die hulp kunnen bieden. Als een aangifte leidt tot vervolging van een verdachte door het Openbaar Ministerie, dan kan het lang duren voor het zover is. Zeker in zaken met meerdere slachtoffers of een complexe bewijsvoering, neemt een zedenonderzoek al snel zes maanden of meer in beslag. Gelukkig gaat het vaak ook sneller.’
